کم خونی (آنمی) شرایطی ست که در آن، بیمار گلبول قرمز سالم به اندازه ی کافی ندارد و در نتیجه، اکسیژن کافی به بافت های بدن نمی رسد. شخص کم خون همواره احساس خستگی و ضعف می کند.
کم خونی انواع مختلفی دارد که هر یک دلایل مخصوص به خود را دارند. این بیماری ممکن است موقتی یا بلند مدت و خفیف یا شدید باشد.
درمان آنمی از مصرف مکمل تا بستری شدن و تحت مراقبت های پزشکی بودن گسترده است. با مصرف غذاهای سالم و متنوع می توان از بروز بعضی از انواع کم خونی پیشگیری کرد.
علائم کم خونی
خستگی و نداشتن انرژی رایج ترین نشانه ی تمامی کم خونی هاست. دیگر علائم شامل موارد زیر است:
- رنگ پریدگی
- ضربان قلب تند یا نامنظم
- تنگی نفس
- احساس درد در قفسه ی سینه
- سردرد
- سرگیجه
در موارد خفیف، ممکن است علائم کمی ظهور کند و یا بیمار، هیچ نشانه ای از بیماری را در خود نبیند.
برخی از انواع آنمی ممکن است علائم خاصی داشته باشند:
- کم خونی آپلاستیک: تب، عفونت های پی در پی و التهاب پوست
- کمبود اسید فولیک: زودرنجی و کج خلقی، اسهال و صاف شدن زبان
- کم خونی همولیتیک: زردی، ادرار تیره رنگ، تب و درد شکمی
- کم خونی داسی شکل: تورم دست و پاها همراه با درد، خستگی و زردی
دلایل کم خونی
بطور کلی، دلایل کم خونی را می توان به دو دسته تقسیم کرد: آنهایی که تولید سلول های خونی را کاهش می دهند و آنهایی که تخریب گلبول های قرمز را افزایش می دهند.
عوامل کاهش دهنده ی گلبول قرمز عبارت است از:
- تحریک ناکافی تولید گلبول قرمز توسط هورمون اریتروپویتین که از کلیه ها ترشح می شود.
- مصرف ناکافی آهن، ویتامین ب-12 یا اسیدفولیک (ویتامین ب-9)
- کم کاری تیروئید
از طرفی دیگر، هر اختلالی که موجب تخریب گلبول های قرمز، با سرعت بالاتری از سرعت ساخت آنها شود، آنمی را به دنبال خواهد داشت. این اختلالات عبارتند از:
- خونریزی ناشی از:
- تصادفات
- زخم معده
- قاعدگی
- زایمان
- خونریزی بیش از حد رحمی
- سیروز (زخم و التهاب شدید کبد)
- فیبروز یا بافت زخم در مغز استخوان
- همولیز (پارگی گلبول های قرمز که ممکن است به وسیله ی بعضی از داروها یا ناسازگاری Rh خون رخ دهد)
- اختلالات کبد و طحال
- اختلالات ژنتیکی همچون:
- فاویسم یا نقص آنزیم گلوکز ۶ فسفات دهیدروژناز (G6PD)
- تالاسمی
- کم خونی داسی شکل
آنمی چگونه درمان می شود؟
درمان کم خونی بستگی به دلیل آن دارد. کم خونی ناشی از کمبود آهن، ویتامین ب-12 و اسیدفولیک با مکمل های غذایی قابل درمان است. در برخی موارد، ویتامین ب-12 به بیمار تزریق می گردد زیرا آنطور که باید از طریق دستگاه گوارش جذب نمی شود. پزشک و متخصص تغذیه می توانند رژیمی را تجویز کنند که حاوی مقدار مناسبی از ویتامین ها، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی باشد. با یک رژیم غذایی مناسب می توان از عودکردن یا برگشت این نوع کم خونی جلوگیری کرد.
در بعضی موارد، اگر کم خونی شدید باشد، پزشک به بیمار اریتروپویتین تزریق می کند تا تولید گلبول های قرمز در مغز استخوان افزایش یابد. اگر خونریزی رخ دهد یا سطح هموگلوبین بسیار پایین برود، شاید نیاز به تزریق خون باشد.
آیا شخص مبتلا به آنمی می تواند جراحی بینی انجام دهد؟
بیمارانی که داوطلب انجام جراحی بینی هستند، باید قبل از عمل آزمایش هایی مانند کم خونی بدهند. اگر سطح هموگلوبین (میزان Hb) کمتر از 10 باشد، بیمار باید این مشکل را برطرف نماید و پس از آن، می تواند برای جراحی بینی اقدام نماید. لازم به ذکر است که کم خونی سطوح مختلفی دارد و سطح آن در هر بیمار مبتلا به کم خونی متفاوت است. این بیماران باید پیش از جراحی به پزشک معالج خود مراجعه نموده و از جزئیات بیماری و اینکه آیا جراحی برای آنان مشکلی ایجاد خواهد کرد یا نه باخبر شوند.
حتما بخوانید : در چه شرایطی نمی توان جراحی بینی انجام داد؟
آیا می توان آنمی را پیش از جراحی بینی درمان کرد؟
در بسیاری ازمواقع، آنمی یا کم خونی با مداخله های پیش از جراحی قابل درمان است. منظور از مداخله، مکمل های ب-12 یا آهن، فاکتورهای رشد یا حتی انتقال خون است که با کمک آن می توان قبل از جراحی به یک سطح بی خطر از هموگلوبین دست پیدا کرد.
آیا هنگام جراحی بینی و پس از آن خون زیادی از دست می دهیم؟
موضوع خونریزی بینی بعد از جراحی ضربان قلب داوطلبان آن را بالا می برد؛ زیرا اتفاق خوشایندی نیست. درست نمی گویم؟
خونریزی بعد از جراحی زیبایی بینی، سپتوپلاستی (جراحی انحراف تیغه ی بینی) یا عمل کوچک کردن شاخک های بینی تا حدی طبیعی است. زیرا:
در زمان شروع جراحی بینی (هر سه نوع ذکر شده در بالا)، یک ماده ی بیهوشی موضعی به بیمار تزریق می شود. این ماده علاوه بر بی حس کردن قسمت مورد نظر، رگ ها را نیز در طول جراحی تنگ می کند. بنابراین، جراحی بینی خطر خونریزی زیاد در طول عمل را ندارد.
بعد از جراحی، رگ ها به حالت طبیعی خود بازمی گردند و کمی خونریزی در این شرایط کاملا عادی است. اما اگر از حالت عادی بیشتر شود و پدهای تعبیه شده نتوانند آن را کنترل نمایند (طوری که خون از پدها بیرون زده و به لب ها و چانه برسد)، باید پزشک خود را خبر کنید. اسپری بینی افرین (Afrin) یکی از راه حل های سریع و آسان این مشکل است. این اسپری کمک می کند تا رگ ها دوباره تنگ شوند و خونریزی متوقف گردد.
