خروپف یک صدای خشن و ناگوار است و هنگامی ایجاد می شود که راه بعضی از مجاری تنفسی هنگام خواب تا حدودی بسته می شود. گاهی اوقات خروپف نشان دهنده ی یک بیماری جدی است. علاوه بر این می تواند باعث مزاحمت شریک زندگی شما شود. به همین دلیل در این مقاله ابتدا در مورد علائم و دلایل و سپس در مورد درمان خروپف صحبت خواهیم کرد.
حدود نیمی از بزرگسالان هنگام خواب خروپف می کنند. هوایی که هنگام تنفس از بافت های آرام موجود در حلق می گذرد باعث به لرزه در آمدن این بافت ها می شود و در نتیجه آن صداهای آزار دهنده را ایجاد می کند که ما به آن خروپف می گوییم.
تغییر سبک زندگی، مانند کاهش وزن، اجتناب از مصرف الکل هنگام خواب یا خوابیدن به یک طرف می تواند خروپف را متوقف کند.
علاوه بر این، دستگاه های پزشکی و روش های جراحی نیز برای کاهش این صدای ناهنجار موثر هستند. اما این روش ها برای همه افرادی که خروپف می کنند مورد نیاز نیست.
علائم خروپف
خروپف معمولا با یک نوع اختلال خواب به نام آپنه ی خواب انسدادی مرتبط است. همه ی خروپف ها آپنه نیستند، اما اگر با علائم زیر همراه شود، می تواند نشانه ای از آپنه باشد و بهتر توسط دکتر ارزیابی شود:
- سر و صدای زیاد در خواب
- خواب آلودگی زیاد در طول روز
- مشکل در تمرکز کردن
- سردرد صبحگاهی
- گلو درد
- خواب ناراحت
- احساس خفگی و تنگی نفس هنگام خواب
- فشار خون بالا
- درد قفسه ی سینه در شب
- صدای خروپف شما انقدر بلند است که خواب شریک زندگیتان را مختل کرده است
- صبح ها با تنگی نفس و احساس خفگی بیدار می شوید
دلایل خروپف
عوامل زیادی می تواند در ایجاد خروپف نقش داشته باشد مانند، آناتومی دهان و سینوس های شما، مصرف الکل، آلرژی، سرماخوردگی، اضافه وزن و …
وقتی شما چرت می زنید و از مرحله خواب سبک می گذرید و به خواب عمیق می رسید، ماهیچه های سقف دهان (کام)، زبان و حلق شما استراحت می کنند و ریلکس می شوند. این ماهیچه ها می توانند آنقدر آرام و ریلکس شوند که قسمتی از مجاری تنفسی شما را مسدود کرده و هنگام تنفس موجب ارتعاش آن ها شوند.
هرچه مجاری تنفسی شما باریک تر باشد، جریان هوا با قدرت بیشتری می آید. این امر موجب ارتعاش بیشتر بافت ها شده و خروپف بلند تری را تولید می کند.
شرایط زیر می تواند مجاری تنفسی را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد خروپف شود:
- آناتومی دهان شما. داشتن یک کام نرم و ضخیم می تواند مجاری تنفسی شما را باریک تر کند. افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است بافت بیشتری در پشت حلق شان داشته باشند و مجاری تنفسی آنها باریک تر باشد. همین طور اگر زبان کوچکی که در پشت حلق وجود دارد بزرگ باشد می تواند موجب انسداد مجاری تنفسی و ایجاد ارتعاش و خروپف شود.
- مصرف الکل. مصرف زیاد الکل قبل از خواب نیز می تواند باعث خروپف شود. الکل ماهیچه های حلق را شل می کند و قدرت دفاعی طبیعی شما را در برابر انسداد مجاری تنفسی کاهش می دهد.
- مشکلات ساختاری بینی. احتقان مزمن بینی یا انحراف بینی نیز جزو مواردی هستند که می توانند باعث ایجاد خروپف شوند.
- کمبود خواب. کمبود خواب نیز می تواند منجر به ریلکس شدن بیش از اندازه ی حلق شده و خروپف ایجاد کند.
- نحوه ی خوابیدن. وقتی شما به پشت می خوابید و نیروی جاذبه بر حلق شما بیشتر می شود، مجاری تنفسی باریک تر شده و خروپف شما بلند تر می شود.
- آپنه ی خواب انسدادی. خروپف ممکن است با آپنه ی خواب انسدادی مرتبط باشد. در این شرایط، بافت های حلق شما همه یا بخشی از مجاری تنفسی را مسدود کرده و مانع تنفس می شوند.
آپنه ی خواب انسدادی با خروپف های بلند همراه است که در آن تنفس به مرز توقف رسیده یا برای چند لحظه به طور کامل متوقف می شود. و در نهایت این کاهش یا توقف تنفس به شما علامت می دهد که بیدار شوید و در این لحظه ممکن است شما با یک خروپف بلند از خواب بیدار شوید.
افرادی که به آپنه ی خواب انسدادی مبتلا هستند معمولا هر ساعت حدود 5 بار وقفه ی تنفسی یا کند شدن تنفس را تجربه می کنند.
آیا خروپف یک مشکل جدی است و باید درمان شود؟
خروپف گاهی اوقات نشانه ی یک بیماری جدی است. کسانی که خروپف می کنند باید معاینه شوند تا مشخص شود خروپف آنها با مشکلاتی مثل آپنه ی خواب یا دیگر مشکلات خواب مرتبط نیست.
اگر تنفس و خواب کسانی که خروپف می کنند عادی باشد، تنها مشکلی که می ماند صدای آزار دهنده ی خروپف برای اطرافیان است. در واقع صدای خروپف، خواب دیگر اعضای خانواده و مخصوصا همسر آن فرد را مختل می کند. در واقع آزار آن برای دیگران بیشتر از خود فرد است. در این گونه موارد یا فردی که خروپف می کند اتاق خواب را ترک کرده یا همسر او مجبور به ترک اتاق می شود. خروپف ممکن است یک مشکل پزشکی محسوب نشود، اما می تواند مشکلات اجتماعی زیادی برای خروپف کننده و همسر او ایجاد کند.
درمان خانگی خروپف
امروزه بیش از دهه های گذشته وسایل ضد خروپف در فروشگاه ها یافت می شود اما بیشتر آنها به جای اینکه یک راه حل مناسب برای خروپف شما باشد مشکلتان را سخت تر می کنند. متاسفانه بیشتر این وسایل مراحل تحقیقی را پشت سر نگذاشته اند یا فقط در صورتی کار می کنند که شما را تمام طول شب بیدار نگه دارند. با این حال، روش های اثبات شده ی زیادی هم وجود دارد که می تواند مشکل شما را برطرف کند. هر درمانی برای هر فردی مناسب نیست اما در کل درمان خروپف نیاز به صبر، تغییر سبک زندگی و تمایل به تجربه ی روش های مختلف دارد.
جلوگیری از خروپف هنگام خواب
تغییر وضعیت خوابیدن. بالا آوردن سر می تواند به راحت تر شدن تنفس شما کمک کرده و زبان و فک شما را به جلو حرکت دهد. بالش های مخصوصی برای این کار طراحی شده اند که به جلوگیری از خروپف کمک می کنند بدین صورت که نمی گذارند ماهیچه های گردن جمع شود.
خوابیدن به پهلو. سعی کنید یک توپ تنیس به پشت شلوار یا تی شرت خود وصل کنید ( شما می توانید یک جیب در پشت لباس خود بدوزید و توپ تنیس را در آنجا قرار دهید). اگر به پشت بخوابید توپ تنیس شما را آزار می دهد و مجبورید به پهلو برگردید. بعد مدتی به پهلو خوابیدن برای شما عادت می شود و می توانید توپ تنیس را کلا حذف کنید.
استفاده از وسایل ضد خروپف. این وسایل که شبیه محافظ دهان ورزشکاران هستند، با جلو آوردن فک پایین و زبان شما در طول خواب کمک می کنند که مجاری تنفسی شما باز شود.
پاک کردن مجاری تنفسی. اگر بینی شما همیشه پر است، بهتر است قبل از خواب سینوس هایتان را با آب نمک شستشو دهید. اگر آلرژی دارید، سعی کنید گرد و غبار و شوره های حیوانات خانگی را در اتاق خواب خود کاهش دهید یا از داروهای ضد آلرژی استفاده کنید.
مرطوب کردن هوای اتاق خواب. خشکی می تواند غشای بینی و حلق را تحریک کند، بنابراین اگر مشکل شما تورم بافت های بینی است، از یک بخار ساز استفاده کنید.
درمان خروپف با دارو
اگر غشای مخاطی بینی به علت آلرژی ورم کرده و مجاری تنفسی را تنگ کرده باشد می تواند باعث ایجاد خروپف شود. در این مواقع اسپری بینی می تواند مفید باشد.
اسپری های نمکی
اسپری های نمکی که برای شستشوی مجاری تنفسی بینی ساخته شده اند می توانند غشای مخاطی بینی را تمیز و مرطوب کرده و آلرژی را کاهش دهند. اسپری های نمکی بدون هیچ گونه عوارض جانبی می توانند با شستشوی داخل بینی، عوامل آلرژی زا را از بین برده و التهاب را کم کنند.
اسپری های استروئیدی
اسپری های دیگری نیز وجود دارند که می توانند فرآیند تنفسی را بهبود دهند مانند، اسپری های استروئیدی و اسپری های ضد احتقان. اسپری های استروئیدی برای کاهش تورم ناشی از آلرژی خیلی موثر هستند. آنها می توانند التهاب داخل بینی را کاهش دهند البته مقدار کمی از استروئید آنها جذب بدن می شود و ممکن است اثرات جانبی کمی داشته باشند.
اسپری های ضد احتقان
اسپری های ضد احتقان رگ های خونی موجود در شاخک ها را منقبض کرده و بدین وسیله خروپف ناشی از احتقان را از بین می برند.
درمان خروپف با روش CPAP
این روش شامل گذاشتن یک ماسک فشار بالا بر روی بینی هنگام خواب است. این ماسک به یک پمپ کوچک متصل است که هوا را با فشار به داخل مجاری تنفسی می فرستد و آنها را باز نگه می دارد.
CAPA خروپف را از بین می برد و اغلب اوقات برای درمان خروپف های ناشی از آپنه خواب انسدای استفاده می شود.
اگرچه این روش برای درمان آپنه و خروپف خیلی موثر است اما بعضی افراد با آن احساس راحتی ندارند و نمی توانند خودشان را با صدا و احساس ناشی از این دستگاه وفق دهند.
درمان خروپف با روش های جراحی
با روش های جراحی می توان گرفتگی و انسداد ناحیه ای که خروپف ایجاد می کند را برطرف کرد. این تنگی یا گرفتگی ممکن است در نقاط مختلفی وجود داشته باشد و جراحیِ یک ناحیه فقط می تواند خروپف را کاهش دهد نه اینکه به طور کامل برطرف کند. کوچک کردن پالاتال یا زبان کوچک می تواند در کاهش صدای خروپف نقش داشته باشد.
در حالت کلی روش های جراحی برای کاهش خروپف، بیشتر متوجه نقاطی مانند مجاری تنفسی بینی، کام، زبان کوچک و زبان اصلی است.
درمان خروپف با جراحی بینی
برای اینکه بتوان خروپف را با جراحی بینی درمان کرد، تمرکز جراحی را باید بر روی باز کردن مجاری تنفسی بینی قرار داد. با وجود اینکه بهبود در خروپف بعد از بهبود در تنفس اتفاق می افتد اما بعضی از مطالعات نشان داده اند که این نتایج صد در صد نیستند.
درمان خروپف با جراحی انحراف بینی
مشکلات آناتومیکی زیادی وجود دارند که می تواند باعث ایجاد خروپف شوند یا خروپف را بدتر کنند. سپتوم یک دیواره در مرکز بینی است که طرف راست و چپ بینی را از هم جدا می کند. سپتوم می تواند در اثر یک آسیب یا به صورت مادرزادی به یک طرف یا به شکل یک منحنی به هر دو طرف متمایل باشد(یک طرف به وسیله ی جلوی سپتوم و طرف دیگر به وسیله ی پشت سپتوم). انحراف سپتوم بینی می تواند با حذف غضروف های کج برطرف شود. این جراحی معمولا در اتاق عمل و تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. بعد از جراحی اگر انسداد بینی بهبود پیدا کرده باشد، خروپف هم بهبود می یابد.
درمان خروپف با جراحی پولیپ
پولیپ یک توده ی مخاطی در بینی است که معمولا توسط آلرژی ایجاد می شود. با گذشت زمان و بزرگ شدن این پولیپ ها، مجاری تنفسی کم کم بسته می شوند. اگر این پولیپ ها خیلی بزرگ باشد برای درمان آنها به جراحی نیاز است. جراحی پولیپ قبلا در مطب دکتر انجام می شد اما در حال حاضر در اتاق عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. با حذف پولیپ مجاری تنفسی تا حدودی باز شده و خروپف بهبود می یابد.
درمان خروپف با جراحی دهان
خروپف می تواند ناشی بزرگ بودن و نرم بودن کام و زبان کوچک باشد. روش های زیادی برای درمان کام و زبان کوچک وجود دارد که در این مبحث نمی گنجد. بعضی از روش ها تلاش در حذف بافت های اضافی دارند در حالی که روش های دیگر سعی می کنند که این بافت را سفت کنند. از آنجایی که این روش بر روی بافت های نرم انجام می شود، با گذشت زمان سفتی این بافت می تواند از بین برود و نرم شود. در نتیجه اثر بخشی آن با گذشت زمان کاهش می یابد.
