گاهی سرماخوردگی و آنفلوانزا به بهبودی ختم نمی شوند و بیمار پس از آنها به برونشیت مبتلا می گردد. برونشیت، التهاب و عفونت پوشش داخلی نایژه هاست که هوا را به ریه ها منتقل می کنند. افرادی که برونشیت دارند، اغلب اوقات سرفه های مخاطی می کنند که ممکن است مخاط خارج شده بی رنگ باشد. برونشیت به دو حالت حاد و مزمن بروز می کند. در این مقاله تفاوت سرماخوردگی و برونشیت برای شما توضیح داده می شود.

برونشیت حاد و مزمن

برونشیت حاد ناشی از پیشرفت سرماخوردگی یا عفونت دستگاه تنفسی، متداول ترین نوع برونشیت می باشد. برونشیت مزمن شرایطی وخیم تر و شامل سوزش یا التهاب دائمی نایژه هاست. سیگار کشیدن را می توان علت اصلی بروز برونشیت مزمن دانست.

برونشیت حاد معمولا ظرف یک هفته الی ده روز طول می کشد اما سرفه های آن ممکن است تا هفته ها رهایتان نکند.

اگر کشمکش پایان ناپذیری با برونشیت دارید، احتمالا برونشیت شما از نوع مزمن است که نیاز به مراقبت های پزشکی دارد. برونشیت مزمن یکی از شرایط بیماری مزمن انسداد ریه است.

علائم برونشیت

نشانه های زیر را می توان هم برای برونشیت مزمن و هم برای برونشیت حاد در نظر گرفت:

  • سرفه های دائمی
  • تولید مخاط (خلط سینه) که ممکن است رنگ آن شفاف، سفید، زرد مایل به خاکستری یا سبز باشد. در موارد نادری هم امکان دارد خلط همراه با خون باشد.
  • خستگی
  • تنگی نفس
  • تب و لرز خفیف
  • احساس ناراحتی در قفسه سینه
  • گلو درد
  • کیپ شدن بینی و سینوس ها

در برونشیت حاد، علائم سرماخوردگی مانند سردرد خفیف یا بدن درد هم بروز می کنند.

سرفه های ناشی از برونشیت مزمن حداقل سه ماه به طول می انجامد و مبارزه با این بیماری حداقل دو سال طول می کشد که در این مدت علائم آن چندین بار عود می کنند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر سرفه های   شما:

  • بیشتر از سه هفته طول کشیده است،
  • اجازه نمی دهد شب ها بخوابید،
  • همراه با تب بالای 38 درجه است،
  • خلط بی رنگ تولید می کند،
  • منجر به خونریزی در گلو می شود،
  • همراه با خس خس و تنگی نفس است و
  • موجب کاهش وزن بی هیچ دلیل دیگری شده است،

حتما به پزشک مراجعه کنید.

دلایل بروز برونشیت

معمولا همان ویروسی که باعث ایجاد سرماخوردگی و آنفلوانزا می شود، برونشیت حاد را نیز به وجود می آورد.

دلیل اصلی برونشیت مزمن، سیگار کشیدن است. آلودگی هوا، گرد و غبار یا گازهای سمی موجود در محیط زندگی یا کار هم می توانند در ایجاد این بیماری دخیل باشند.

تفاوت سرماخوردگی و برونشیت یا آلرژی

آلرژی بر اثر قرار گرفتن در معرض آلرژن یا مواد حساسیت زا ایجاد می شود. آلرژی در یک سری افراد خاص با نوع خاصی از پاسخ ایمنی بدن مانند احساس خارش و سوزش در چشم، افزایش مخاط بینی و سرفه بروز می کند. علاوه بر آن، حساسیت و آلرژی به سرعت در فرد ایجاد شده و به محض رفع مواد حساسیت زا، از بین می رود. برای درمان آلرژی، نیازی به آنتی بیوتیک نیست و در عوض، بیمار باید از موادی که به آن حساسیت دارد، دوری و پرهیز کند. داروهایی مانند آنتی هیستامین، قطره ی استروئید بینی و قطره های ضد حساسیت چشمی به این بیماران کمک می کنند.

سرماخوردگی عفونتی تنفسی است که نه تنها توسط ویروس سرما خوردگی (راینو ویروس)، بلکه به وسیله تعدادی از ویروس های دیگر نیز به وجود می آید. این بیماری نسبتا با سرعت کمتری پیشرفت می کند و علائمی مثل کاهش اشتها و سردرد را در بر می گیرد. سرما خوردگی در حالت طبیعی خود به خود پس از چند روز بهبود می یابد و احتیاج به داروی خاصی ندارد.

همانطور که در بالا خواندید، تفاوت سرماخوردگی و برونشیت این است که برونشیت یک بیماری ویروسی و همراه با سرفه های شدید و طولانی مدت مخاطی است. برونشیت حاد بیشتر از سرما خوردگی طول می کشد و برونشیت مزمن ممکن است تا آخر عمر گریبان گیر بیمار باشد. برای تشخیص و درمان برونشیت، نیاز به معاینات پزشکی است.

عوارض برونشیت

رایج ترین مشکلی که برونشیت برای فرد بیمار ایجاد می کند، ذات الریه و سینه پهلو است. زمانی که عفونت ریه ها عمیق تر و گسترده تر می شود، بیمار به ذات الریه دچار می گردد. در چنین شرایطی، کیسه های هوا موجود در ریه ها پر از مایع عفونی می شوند. افراد سیگاری و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به احتمال بیشتری سینه پهلو می کنند.

چگونه از بروز برونشیت پیشگیری کنیم؟

اگرچه همیشه نمی توان از برونشیت حاد یا مزمن جلوگیری کرد اما چند نکته وجود دارد که با رعایت آنها می توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد:

  • اگر سیگاری هستید، آن را ترک کنید و اگر نیستید، هرگز به سراغ آن نروید.

  • از چیزهایی که ریه ها را تحریک می کنند، مثل دود، گرد وغبار، بخار و آلودگی هوا دوری کنید. اگر برایتان مقدور نیست که در معرض این مواد نباشید، از ماسک استفاده کنید و بینی و دهان خود را بپوشانید.
  • در طول روز چند بار دست هایتان را بشویید تا جرم و باکتری آن از بین برود.
  • هر سال یک واکسن آنفلوانزا بزنید.
  • خودتان را در برابر ذات الریه واکسینه کنید.

درمان برونشیت

به اشخاص مبتلا به برونشیت معمولا توصیه می شود که خوب استراحت کنند، به اندازه ی کافی مایعات بنوشند، هوای گرم و مرطوب استنشاق کنند، داروهای ضدسرفه و مسکن مصرف نمایند تا علائم آن کاهش یابد و نفس کشیدن راحت تر شود.

در بسیاری از موارد، برونشیت حاد بدون هیچ دارویی برطرف می شود اما درمانی برای برونشیت مزمن وجود ندارد. به منظور کنترل کردن علائم برونشیت و از بین بردن آنها، ممکن است دکتر موارد زیر را برای بیمار تجویز نماید:

  • داروهای ضدسرفه ـ البته سرفه کردن نباید بطور کامل سرکوب و متوقف گردد، زیرا خلط و مواد تحریک کننده از این طریق از بدن خارج می شوند.
  • برونکودیلاتور (گشاد کننده ی نایژه ها) ـ این دستگاه، لوله های نایژه را گشاد کرده و راه های تنفسی را از خلط و مخاط پاک می کند.

  • اکسپکتورانت (شربت خلط آور) ـ با نوشیدن این شربت، خلط موجود در راه های تنفسی رقیق یا لزج می شود تا با سرفه کردن راحت تر خارج گردد.

  • داروهای ضدالتهاب و استروئید گلوکوکورتیکوئیدها(Glucocorticoid steroids) ـ اگر علائم بیماری بیشتر از حد معمول طول بکشند، این داروها به کاهش التهاب مزمن (که ممکن است به بافت آسیب بزند) کمک می کنند.
  • اکسیژن درمانی ـ در این روش، با مصرف اکسیژن بیمار بهبود می یابد تا مشکلی در تنفس نداشته باشد.

  • آنتی بیوتیک ها ـ برونشیت یک بیماری ویروسی است و آنتی بیوتیک در درمان آن تاثیری ندارد اما می تواند از عفونت های باکتریایی متعاقب آن جلوگیری کند.

خوددرمانی

شما می توانید چند کار را بدون تجویز پزشک انجام دهید تا هرچه سریع تر از بیماری برونشیت خلاص شوید:

  • از منبع تحریک ریه ها پرهیز کنید؛ مثلا کشیدن سیگار را ترک نمایید.
  • از دستگاه بخور استفاده کنید. بخار، مخاط را شل و نرم و از این طریق، راه جریان هوا را باز می کند و خس خس را از بین می برد.
  • ورزش کنید. ورزش باعث قوی شدن ماهیچه هایی می شود که در نفس کسیدن نقش دارند.

تمرین تنفس کنید. مثلا عمل دم را از طریق بینی و با دهان بسته انجام دهید و هوا را از طریق دهان و با لب های جمع شده بازدم کنید.