آپنه ی خواب یک نوع اختلال خواب جدی است و هنگامی رخ می دهد که تنفس آن شخص در حین خواب منقطع می شود. کسانی که آپنه ی خواب آنها درمان نشده است ممکن است به صورت مکرر تنفس آنها در حین خواب قطع شود، گاهی اوقات حتی ممکن است به صد مرتبه نیز برسد. این به این معنی است که مغز و سایر اجزای بدن اکسیژن کافی دریافت نمی کنند.
انوع اصلی آپنه ی خواب عبارتند از :
- آپنه ی انسدادی خواب (OSA) : این نوع آپنه رایج تر از نوع دوم است و ناشی از انسداد راه تنفسی است. این نوع آپنه وقتی ایجاد می شود که بافت نرم پشت گلو در طول خواب می افتد.
- آپنه ی خواب مرکزی: بر خلاف OSA، در این نوع آپنه، راه تنفسی بسته نمی شود اما به علت بی ثباتی در مرکز کنترل تنفسی، مغز نمی تواند به ماهیچه ها علامت بدهد که تنفس کنند.
- سندرم آپنه ی خواب مختلط: این نوع آپنه وقتی ایجاد می شود که یک شخص هم آپنه ی خواب انسدادی و هم آپنه خواب مرکزی را داشته باشد.
اگر احساس می کنید که ممکن است هر کدام از انواع آپنه خواب را داشته باشید، به دکترتان مراجعه کنید. درمان می تواند علائم را کاهش داده و حتی به جلوگیری از بروز مشکلات قلبی و مشکلات دیگر کمک بزرگی کرده باشد.
علائم آپنه خواب چیست؟
گاهی اوقات وقتی علائم و نشانه های آپنه ی خواب انسدادی و مرکزی با هم ترکیب می شود تشخیص نوع آپنه ی خواب مشکل است. رایج ترین نشانه ها و علائم آپنه ی خواب انسدادی و مرکزی برای تشخیص عبارتند از :
- خرپف بلند، که معمولا بیشتر در آپنه ی خواب انسدادی رخ می دهد
- تنفس منقطع در طول خواب که شخص دیگری شاهد آن است
- از خواب پریدن همراه با تنگی نفس، که به احتمال زیاد نشان دهنده ی آپنه ی خواب مرکزی است
- بیدار شدن همراه با خشکی دهان و گلو درد
- سردرد صبحگاهی
- بی خوابی
- پر خوابی در طول روز گلو درد
- نداشتن تمرکز
- بد خلقی
دلایل آپنه ی خواب انسدادی
آپنه خواب انسدادی زمانی رخ می دهد که ماهیچه های پشت گلوی شما شل شده باشد. این ماهیچه ها از کام نرم، بافت مثلثی شکلی که از این کام نرم آویزان است (زبان کوچک)، لوزه ها، دیوارهای جانبی گلو و زبان حمایت می کند.
هنگامی که ماهچه ها شل می شوند، راه تنفسی شما در حین تنفس باریک یا بسته می شود و شما نمی توانید اکسیژن کافی دریافت کنید. این ممکن است باعث شود سطح اکسیژن خون شما پایین بیاید.مغز شما این ناتوانی در تنفس را حس می کند و شما را برای یک مدت کوتاه بیدار می کند که بتوانید راه تنفسی خود را باز کنید.
گاهی اوقات این بیدار شدن آنقدر کوتاه است که ممکن است شما اصلا آن را به خاطر نیاورید.ممکن است در خواب از شما صدای خرپف کردن، خفگی یا نفس نفس زدن شنیده شود. این الگو می تواند 5-30 مرتبه در ساعت در طول شب تکرار شود. این اختلالات، توانایی شما برای رسیدن به فاز مطلوب و عمیق خواب را از بین می برد و احتمالا باعث می شود شما در طول روز و ساعات بیداری احساس خواب آلودگی و خستگی داشته باشید.
کسانی که به آپنه ی خواب مبتلا هستند ممکن خودشان متوجه نشوند که خواب آن ها مکررا قطع می شود. در واقع بعضی از افرادی که به این نوع آپنه خواب مبتلا هستند ممکن است تصور کنند که تمام شب را خوب خوابیده اند.
دلایل آپنه خواب مرکزی
آپنه خواب مرکزی از آپنه خواب انسدادی کمتر رایج است و زمانی اتفاق می افتد که مغز شما نمی تواند سیگنال ها را به ماهیچه های تنفسی انتقال شود. این به این معنی است که برای یک مدت کوتاه هیج تلاشی برای نفس کشیدن نمی کنید. شما ممکن است به خاطر تنگی نفس بیدار شوید یا برای اینکه خوابتان ببرد و خوابتان عمیق شود خیلی تقلا کنید.
چه کسانی در معرض خطر آپنه خواب هستند؟
آپنه ی خواب می تواند در هر سنی و برای هر شخصی اتفاق بیفتد حتی کودکان. افراد زیر بیشتر در معرض خطر آپنه ی خواب هستند:
- مردان. مردان دو برابر بیشتر از زنان در معرض خطر آپنه ی خواب هستند
- افرادی که اضافه وزن دارند
- افرادی که سنشان بالای 40 سال است
- کسانی که سایز محیط گردنشان بزرگ است (17 اینچ یا بیشتر در مردان و 16 اینچ یا بیشتر در زنان)
- کسانی که لوزه ی بزرگ، زبان بزرگ یا استخوان فک کوچکی دارند
- کسانی که راه تنفسی آن ها باریک است
- کسانی که سابقه ی خانوادگی آپنه ی خواب دارند
- کسانی که الکل، آرام و بخش و مسکن مصرف می کنند. این مواد ماهیچه های حلق را شل می کند
- کسانی که دچار رفلاکس معده به مری هستند
- کسانی که سیگار می کشند. سیگاری های سه برابر بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر آپنه خواب هستند
- کسانی که دچار بیماری های قلبی هستند بیشتر در معرض آپنه ی خواب مرکزی قرار دارند
- کسانی که در گذشته دچار سکته شده بودند بیشتر در معرض خطر آپنه خواب مرکزی هستند
- کسانی که دچار انسداد بینی به علت انحراف بینی، آلرژی یا سینوزیت هستند
آپنه خواب چه خطراتی ایجاد می کند؟
آپنه ی خواب اگر درمان نشود می تواند برای سلامتی شما مشکلات زیادی ایجاد کند که عبارتند از:
- افزایش فشار خون
- سکته
- نارسایی قلبی، ضربان قلب نا منظم و حملات قلبی
- دیابت
- افسردگی
- سر درد
- تشدید ADHD (attention deficit hyperactivity disorder) ( اختلال کمبود توجه بیش فعالی )
علاوه بر این، اگر آپنه ی خواب درمان نشود ممکن است کارایی فعالیت های روزمره را تضعیف کند به عنوان مثال تضعیف کار و وظایف مدرسه، تصادف با وسایل نقلیه و افت تحصیلی در کودکان و نوجوانان.
درمان آپنه خواب
برای کسانی که آپنه خواب آنها خفیف است ممکن است فقط تغییراتی در سبک زندگی مانند کاهش وزن یا ترک سیگار نیاز باشد. اگر آلرژی داشته باشید دکترتان احتمالا توصیه می کند که آلرژی خود را درمان کنید. اگر این روش ها، علائم و نشانه های شما را بهبود نداد یا اینکه آپنه ی خواب شما متوسط تا شدید بود درمان های دیگری باید به کار گرفته شود.
درمان خانگی برای آپنه خواب
اگر آپنه خواب شما خفیف باشد احتمالا با تغییر در رفتارتان می توانید آن را درمان کنید به عنوان مثال:
- کاهش وزن
- اجتناب از مصرف الکل و قرص خواب
- تغییر وضعیت خواب برای بهبود تنفس
- ترک سیگار. سیگار می تواند التهاب و تورم را در دستگاه تنفسی فوقانی شما افزایش دهد که این امر می تواند هم خرپف کردن و هم آپنه خواب را بدتر کند
- اجتناب از خوابیدن به پشت
CPAP
CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) یا فشار مثبت مداوم راه تنفسی، یک نوع درمان است که در آن هنگام خواب یک ماسک بر روی بینی و دهان شما گذاشته می شود. این ماسک به یک ماشین وصل شده است که جریان هوای مداوم را به بینی شما می رساند. این جریان هوا کمک می کند که راه تنفسی باز بماند و تنفس منظم شود. CPAP رایج ترین درمان برای آپنه خواب است. برای فشار مثبت راه تنفسی، سطح B نیز تعریف شده است که به آن BPAP گفته می شود و شبیه CPAP است با این تفاوت که جریان هوا هنگام دم و باز دم تغییر می کند.
s
جراحی برای آپنه خواب
اگر شما به انحراف بینی یا لوزه های بزرگ مبتلا هستید یا فک پایین شما کوچک است و این باعث شده گلوی شما کوچک شود ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.
رایج ترین انوع جراحی برای درمان آپنه خواب عبارت است از :
- جراحی بینی: اصلاح مشکلات بینی مانند انحراف سپتوم به وسیله جراحی سپتوپلاستی
- UPPP (Uvulopalatopharyngoplasty): فرآیندی است که به موجب آن بافت نرم واقع در پشت حلق و کام شما حذف می شود و راه تنفسی در ابتدای گلو عریض تر می شود.
- جراحی جلو افتادگی فک پایین: جراحی به منظور اصلاح مشکلات خاص صورت یا انسداد گلو که در ایجاد آپنه ی خواب نقش داشته است
گزینه های درمانی دیگر برای آپنه خواب
برای سفت کردن بافت نرم کام نرم، روش های کم تهاجمی تری نیز وجود دارد. هرچند این روش ها برای درمان خرپف موثر بوده است، اما تاثیر آن برای درمان آپنه خواب در طولانی مدت مشخص نیست.
برای افرادی که استفاده از CPAP برایشان امکان پذیر نیست، یک دستگاه به نام “اینسپایر” که در بدن کاشته می شود در دسترس می باشد. این دستگاه، “تحریک کننده ی دستگاه تنفسی فوقانی” نامیده می شود که شامل ژنراتوری است که پالس های کوچکی تولید می کند و در زیر پوست در بالای سینه جایگذاری می شود. یک سیم که به ریه منتهی می شود، الگوی تنفسی طبیعی بیمار را تشخیص می دهد.
یک سیم دیگر که به گردن منتهی می شود، عصب های کنترل کننده ی ماهیچه های راه تنفسی را به صورت خفیف تحریک کرده و آن را باز نگه می دارد. دکتر می تواند به وسیله ی یک ریموت خارجی به این دستگاه برنامه بدهد. همچنین کسی که از اینسپایر استفاده می کند می تواند به وسیله ی یک ریموت آن را قبل از خواب روشن کرده و هنگام بیدار شدن در صبح خاموش کند.
